Ο Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης πρώην Αλεξανδρείας και πάσης γης Αιγύπτου
κυρός Νικάνωρ. (περ. 1800-1869).
(Πατριαρχείο Αλεξανδρείας).

Γεννήθηκε στον Βόλο περί το 1800. Υπηρέτησε στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας ως αρχιμανδρίτης. Στα τέλη του 1850 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Θηβαΐδος. Το 1851 εστάλη από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Ιερόθεο τον Β΄ στη Μόσχα όπου παρέμεινε επί δεκαπενταετία συλλέγοντας εισφορές υπέρ του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Το 1855 πέτυχε την παραχώρηση από την Ρωσική κυβέρνηση του Ναού του Αγίου Νικολάου μετά του παραπλεύρως οικοπέδου όπου το επόμενο έτος ιδρύθηκε το Μετόχιο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Στη Μόσχα ευρισκόμενος εξελέγη Πατριάρχης Αλεξανδρείας στις 14 Ιανουαρίου 1866. Την 1 Απριλίου 1866 πραγματοποιήθηκε η ενθρόνισή του στην Αλεξάνδρεια. Τον Μάιο του 1866 υπέστη βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο από το οποίο αρχικά δεν διαφαινόταν ελπίδα ανάρρωσης. Τον Ιούλιο του 1866 ανέρρωσε αλλά η διανοητική του κατάσταση ήταν εξαιρετικά ασταθής με αποτέλεσμα να χειραγωγείται από το περιβάλλον του. Τον Αύγουστο του 1866 όρισε ως Επίτροπό του τον Μητροπολίτη Θηβαΐδος Μελέτιο, ο οποίος είχε χειροτονηθεί στην Βηρυτό τον Ιούλιο του 1866. Σταδιακά δημιουργήθηκε αντιπολιτευτική ομάδα, η οποία τον Δεκέμβριο του 1866 όρισε ως Επίτροπο του Πατριάρχη τον ιερομόναχο Ευγένιο Δάγκου-Ξηροποταμινό. Τα πράγματα οξύνθηκα πολύ και οι αντιπαραθέσεις ήταν έντονες. Στις 16 Μαρτίου 1867 το Οικουμενικό Πατριαρχείο αναγνώρισε ως Επίτροπο τον Ευγένιο Ξηροποταμινό. Στις 5 Ιουνίου 1867 οι Μητροπολίτες Θηβαΐδος Μελέτιος και Λιβύης Αθανάσιος εκτοπίστηκαν στη Σμύρνη εν μέσω πολλών αντιπαραθέσεων. Στις 8 Ιουνίου 1867 η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας όρισε ως Επίτροπό του Νικάνορα τον Αρχιμανδρίτη Νείλο Εσφιγμενίτη. Στις 10 Φεβρουαρίου 1868 ο ιερομόναχος Ευγένιος Ξηροποταμινός εν μέσω πολλών αντεγκλήσεων αναγκάστηκε να υποβάλει την παραίτησή του και να αναχωρήσει από την Αίγυπτο. Στις 16 Μαρτίου 1869 ο ιερομόναχος Νείλος Εσφιγμενίτης χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Πενταπόλεως. Στις 19 Μαρτίου 1869 ο Πατριάρχης Νικάνωρ παραιτήθηκε και στις 21 Μαρτίου 1869 εξελέγη ως διάδοχός του ο Πενταπόλεως Νείλος. Η εκλογή του τελευταίου αναγνωρίστηκε από τα Πατριαρχεία Αντιοχείας και Ιεροσολύμων και από την Εκκλησία της Ελλάδος. Ωστόσο το Οικουμενικό Πατριαρχείο προβάλλοντας το επιχείρημα ότι ο Νείλος αναχώρησε στην Αίγυπτο χωρίς να λάβει κανονικό απολυτήριο προέβη στην καθαίρεσή του αναγνωρίζοντας ως μόνο Πατριάρχη Αλεξανδρείας τον Νικάνορα. Ο Πατριάρχης Νικάνωρ εκοιμήθη στις 27 Δεκεμβρίου 1869.

 Αναθεώρηση: Τρίτη, 12 Οκτωβρίου 2021.