ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ

Νικομήδεια: (τουρκ. Izmit). Πόλη της Βιθυνίας στον Μυχό του Αστακηνού κόλπου. Αποικία των Μεγαρέων, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν εκεί το 712 π.Χ. Τον 4ο π.Χ. αιώνα η πόλη ονομαζόταν Ολβία και στη συνέχεια Αστακός. Μετά την ίδρυση του Βασιλείου της Βιθυνίας ο Νικομήδης ο Α΄ (281 π.Χ.) οχύρωσε την πόλη και την ονόμασε Νικομήδεια. Τον 1ο αιώνα π.Χ. η πόλη πέρασε στην κυριαρχία των Ρωμαίων. Τον 3ο μ.Χ. αιώνα έγινε η πρωτεύουσα του Ανατολικού τμήματος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας μέχρι την κτίση της Κωνσταντινουπόλεως. Στον "Συνέκδημο του Ιεροκλέους" (6ος αι. μ.Χ.) η πόλη αναφέρεται δεύτερη (πρώτη η Χαλκηδόνα) μεταξύ των 16 πόλεων της Επαρχίας Ποντικής α΄. Το 1337 μ.Χ. η πόλη καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς.

Νικομηδείας μητρόπολη: Ως πρώτος Επίσκοπος Νικομηδείας φέρεται ο Πρόχορος, ένας από τους επτά Διακόνους. Στα Τακτικά η Μητρόπολη Νικομηδείας κατέχει σταθερά την 7η θέση εκτός μιας περιπτώσεως κατά την οποία βρίσκεται στην 8η θέση. Υπήρξε σημαντική Μητρόπολη με αρκετές Επισκοπές. Κατά την Οθωμανική περίοδο έμεινε μόνο η Επισκοπή Απολλωνιάδος, η οποία με το πέρασμα του χρόνου εξέλιπε και αυτή καθώς συγχωνεύθηκε με τη Μητρόπολη Νικομηδείας. Έτσι κατά την Οθωμανική περίοδο η Μητρόπολη Νικομηδείας περιλάμβανε δύο ξεχωριστά μεταξύ τους τμήματα ένα της Νικομηδείας και ένα της Απολλωνιάδος.

Στις αρχές του 20ου αιώνα η Μητρόπολη Νικομηδείας περιλάμβανε τους κατωτέρω οικισμούς:
α) Νικομήδεια (Izmit)
β) Νεοχώρι (Yeniköy)
γ) Μιχαλήτσι (Gündoğdu) από τη σημερινή Επαρχία Izmit (Νικομηδείας) του Νομού Kocaeli (Κοτζάελι)
δ) Καράτεπε (Karatepe)
ε) Εσμές (Eşme) από τη σημερινή Επαρχία Kartepe (Κάρτεπε) του Νομού Kocaeli (Κοτζάελι)
στ) Αδά-Παζάρ (Adapazarı)
ζ) Σαράδογαν ή Σέρδιβαν (Serdivan)
η) Εσκίστσα (Ikizce) από τη σημερινή Επαρχία Adapazarı (Μεσοθυνίας) του Νομού Sakarya (Σαγγαρίου)
θ) Σαπάντζα (Sapanca) από τη σημερινή Επαρχία Sapanca (Σαπάντζας) του Νομού Sakarya (Σαγγαρίου)
ι) Τσινάρι (Cinarcik)
ια) Κατιρλί (Esenköy)
ιβ) Κουρί (Koru)
ιγ) Αγία Κυριακή
ιδ) Αρβανιτοχώρι από τη σημερινή Επαρχία Çınarcık (Τσιναρίου) του Νομού Yalova (Ελενουπόλεως)
ιε) Κουρούμεσε (Kurumeşe)
ιστ) Σουπατάκ (Subatağı)
ιζ) Γιασί Κετσίτ (Yassıgeçit)
ιη) Τσατάλοβα (Çatalüvez)
ιθ) Παραλί (Parali)
κ) Αρδίτς Πιλίτ (Ardıçbeli)
κα) Άνω Γενή Δάγ (Yenidoğan)
κβ) Κάτω Γενή Δαγ (Yenidoğan)
κγ) Κουρού Ντερέ (Kurudere) από τη σημερινή Επαρχία Karasu (Καράσου) του Νομού Sakarya (Σαγγαρίου)
κδ) Τσομπάν γιατάκ (Şerbetpınarı)
κε) Καράπελιτ (Karapelit)
κστ) Κεστανέ Πουνάρ (Kestanepınarı)
κζ) Κιρεζλί (Kirazlı)
κη) Ακτάς (Aktaş)
κθ) Κιουπλίτς (Küplük) από τη σημερινή Επαρχία Kocaali (Κοτζά Αλί) του Νομού Sakarya (Σαγγαρίου)
λ) Ηράκλειο (Ereğli)
λα) Φουλατζίκιο (Fulacık)
λβ) Κίζδεβρεντ (Kızderbent)
λγ) Κοντσές από τη σημερινή Επαρχία Karamürsel (Πραινετού) του Νομού Kocaeli (Κοτζάελι)
λδ) Ελμαλί (Elmalik)
λε) Σαφράνι (Safran)
λστ) Άγιος Χαράλαμπος (Hacımehmet)
λζ) Καδή Κιοΐ (Kadıköy) από τη σημερινή Επαρχία Yalova (Ελενουπόλεως) του ομώνυμου Νομού
λη) Αρμουτλί (Armutlu) από τη σημερινή Επαρχία Armutlu (Αρμουτλί) του Νομού Yalova (Ελενουπόλεως)
λθ) Νήσος Καλόλιμνος (İmralı)
μ) Γιαλί Τσιφλίκιο (Yalıçiftlik)
μα) Δερέ Κιοΐ (Dereköy)
μβ) Βελετλέρ (Çınarlı) από τη σημερινή Επαρχία Mudanya (Απαμείας) του Νομού Bursa (Προύσης)
μγ) Κίντια ή Κίδια (Karakoca)
μδ) Σαγινάτοι ή Αγινάτοι (Ikizce)
με) Αγία Κυριακή ή Μακαριώτατοι ή Καμαριωτάτοι (Taspinar)
μστ) Απελλαδάτοι ή Πελλαδάτοι (Subasi)
μζ) Πριμικήρι (Harmanlı)
μη) Τσεσνεΐριο (Çeşnigir)
μθ) Σιργιανή (Seyran)
ν) Τσάμτσα ή Τσάμπουτσα (Çamlica)
να) Τσάμπασι (Cambaz)
νβ) Γούλιος (Eskikaraağaç) από τη σημερινή Επαρχία Karacabey (Καρατζάμπεη) του Νομού Bursa (Προύσης)
νγ) Απολλωνιάς (Gölyazı)
νδ) Μπας Κιοΐ ή Βουλγαράτοι (Başköy)
νε) Χωρούδα (Karacaoba)
νστ) Κωνσταντινάτοι (Çatalağıl)
νζ) Αναχώρι (Çaylı)
νη) Κουβούκλια (Görükle)
νθ) Αϊλατσίκιο (Yaylacik)
ξ) Ταχταλί (Tahtalı)
ξα) Ντάνσαρι (İrfaniye)
ξβ) Αϊνασί (Özlüce) από τη σημερινή Επαρχία Nilüfer (Οδρυσσού) του Νομού Bursa (Προύσης)
ξγ) Αχτσέ Πουνάρ (Akcapinar) από τη σημερινή Επαρχία Mustafakemalpaşa (Μουσταφά Κεμάλ Πασά) του Νομού Bursa (Προύσης)
ξδ) Χατζή Οσμάν (Haciosman)
ξε) Σαρή Σου (Sarisu)
ξστ) Ορέν (Eskiören)
ξζ) Καρπούζ Πουνάρ από τη σημερινή Επαρχία İznik (Νικαίας) του Νομού Bursa (Προύσης).

Επισκοπικός κατάλογος από το 1960.

1) Συμεών Αμαρύλλιος: 25 Ιουνίου 2002-18 Οκτωβρίου 2003. Από Πριγκηποννήσων. Κοίμηση.

2) Ιωακείμ Νεραντζούλης: 21 Μαρτίου 2008-σήμερα. Από Χαλκηδόνος.

Χάρτης της Μητροπόλεως Νικομηδείας.

Αρχείο Kmz με τους οικισμούς της Μητροπόλεως Νικομηδείας.

Από την Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, πληροφορίες για Κοινότητες της Μητροπόλεως Νικομηδείας:

1) Αγία Κυριακή-Μακαριώτατοι
2) Άγιος Χαράλαμπος
3) Αντάπαζαρ
4) Απελαδάτοι
5) Αρβανιτοχώρι
6) Γιαϊλατζίκ
7) Γιασί Γκετσίτ
8) Γούλιος
9) Ελμαλί
10) Ηράκλειο
11) Καλόλιμνος
12) Καδή Κιοΐ
13) Καράπελιτ
14) Κεστενέ Πουνάρ
15) Κίντια
16) Κιρεζλί
17) Κίζδεβρεντ
18) Κουρού Μεσέ
19) Κουρού Ντερέ
20) Ντάνσαρι
21) Ντερέ Κιοΐ
22) Παραλί
23) Πριμηκήρι
24) Σαγινάτοι
25) Σαπάντζα
26) Σαφράνι
27) Σερντιβάν
28) Ταχταλί
29) Τσάμτσα
30) Τσατάλοβα
31) Τσεσνεΐρι
32) Φούλατζικ
33) Χατζή Οσμάν

Αναγραφές στα Τακτικά. (Jean Darrouzès, A.A. Notitiae Episcopatuum Ecclesiae Constantinopolitanae, Texte Critique, Introduction et Notes, Institut Français d' Études Byzantines, Paris 1981).

ΤΑΚΤΙΚΟ	ΘΕΣΗ
Τακτικό 1 Επιφανίου αρχιεπισκόπου Κύπρου έκθεσις πρωτοκκλησιών πατριαρχών τε και μητροπολιτών Ζ΄ αιών	ζ΄ επαρχία Βιθυνίας ο Νικομηδείας 7 μητρόπολις Νικομηδείας έχει υπ' αυτήν πόλεις <ήτοι επισκοπάς> η΄, οίον τον Προύσης ήτοι Θεουπόλεως τον Βασιλινουπόλεως τον Πραινέτου τον Απολλωνιάδος τον Δασκυλίου τον Γάλλου τον Νεοκαισαρείας τον Καδοσίας ήτοι Λόφων
Τακτικό 2 Τάξις προκαθεδρίας Μητροπολιτών Η΄-Θ΄ αιώνες	ζ΄ επαρχία Βιθυνίας ο Νικομηδείας Ζ΄ επαρχία Βιθυνίας ο Νικομηδείας ο Προύσης ο Πραινέτου ο Ελενουπόλεως ο Βασιλινουπόλεως ο του Δασκυλίου ο Απολλωνιάδος\| ο Νεοκαισαρείας ο Αδριανών ο Καισαρείας ο Γάλλου ήτοι Καδοσίας
Τακτικό 3 Τάξις προκαθεδρίας των οσιωτάτων πατριαρχών, μητροπολιτών και αυτοκεφάλων Τέλη Η΄ - Αρχές Θ΄ αιώνος	η΄ επαρχία Βιθυνίας ο Νικομηδείας Η΄ επαρχία Βιθυνίας έχει πόλεις ιγ΄ α΄ Νικομήδεια μητρόπολις β΄ ο Προύσης γ΄ ο Πραινέτου δ΄ ο Ελενουπόλεως ε΄ ο Βασι<λι>νουπόλεως στ΄ ο του Δασκυλίου ζ΄ ο Απολλωνιάδος η΄ ο Νεοκαισαρείας θ΄ ο Γάλλου ι΄ ο Αδριανών ια΄ ο Αρίστης ιβ΄ ο Δαφνουσίας ιγ΄ ο Λόφων
Τακτικό 4 Τάξις προκαθεδρίας των οσιωτάτων πατριαρχών. Τάξις προκαθεδρίας μητροπολιτών και αυτοκεφάλων και επισκόπων τελούντων υπό τον αποστολικόν θρόνον ταύτης της θεοφυλάκτου και βασιλίδος πόλεως Θ΄ αιών	επαρχία Βιθυνίας ζ΄ ο Νικομηδείας Ζ΄ επαρχία Βιθυνίας ο Νικομηδείας ο Προύσης ήτοι Θεουπόλεως ο Πραινέτου ο Ελενουπόλεως ο Βασιλινουπόλεως ο του Δασκυλίου ο Απολλωνιάδος ο Αδριανών ο Καισαρείας ο Γάλλου ήτοι Λόφων ο Δαφνουσίας ο Εριστής
Τακτικό 5 Τάξις των υποκειμένων μητροπόλεων τω πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου πόλεως Θ΄ αιών	επαρχία Βιθυνίας ζ΄ ο Νικομηδείας
Τακτικό 6 Τάξις ονομάτων των οσίων μητροπολιτών Θ΄ αιών	ζ΄ επαρχία Βι<θυνίας> ο Νικομηδείας έχει πόλεις...
Τακτικό 7 Νικολάου πατριάρχου του παλαιού (Μυστικού) Τάξις των υποκειμένων μητροπόλεων τω αποστολικώ και πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου και βασιλίδος Κωνσταντινουπόλεως Ι΄ αιών	ζ΄ η Νικομήδεια Ζ΄ τη Νικομηδεία της Βιθυνίας α΄ ο Προύσης ήτοι Θεουπόλεως β΄ ο Πραινέτου γ΄ ο Ελενουπόλεως δ΄ ο Βασιλινουπόλεως ε΄ ο Δασκυλίου στ΄ ο Απολλωνιάδος ζ΄ ο Νεοκαισαρείας η΄ ο Αδριανών θ΄ ο Καισαρείας ι΄ ο Γάλλου ήτοι Λόφων ια΄ ο Δαφνουσίας ιβ΄ ο Αρίστης/Εριστής
Τακτικό 8 Αι μητροπόλεις. Τάξις των υποκειμένων μητροπόλεων τω αποστολικώ και πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου και βασιλίδος Κωνσταντινουπόλεως Ι΄ αιών	ζ΄ η Νικομήδεια επαρχίας Βιθυνίας ο Νικομηδείας (ι΄)
Τακτικό 9 Εισί δε και όσοι εκάστη μητροπόλει υπόκεινται θρόνοι ΙΒ΄ αιών	Ζ΄ τη Νικομηδεία της Βιθυνίας α΄ ο Προύσης ήτοι Θεουπόλεως β΄ ο Πραινέτου γ΄ ο Ελενουπόλεως δ΄ ο Βασιλινουπόλεως ε΄ ο Δασκυλίου στ΄ ο Απολλωνιάδος ζ΄ ο Νεοκαισαρείας η΄ ο Αδριανών θ΄ ο Καισαρείας ι΄ ο Γάλλου ήτοι Λόφων ια΄ ο Δαφνουσίας ιβ΄ ο Εριστής
Τακτικό 10 Όσοι εκάστη μητροπόλει υπόκεινται θρόνοι. Τάξις προκαθεδρίας των υπό τον αποστολικόν θρόνον Κωνσταντινουπόλεως τελούντων μητροπολιτών και των υπ αυτούς επισκόπων ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών	Ζ΄ τη Νικομηδεία της Βιθυνίας α΄ ο Προύσης ήτοι Θεουπόλεως β΄ ο Πραινέτου γ΄ ο Ελενουπόλεως δ΄ ο Βασιλινουπόλεως ε΄ ο Δασκυλίου στ΄ ο Απολλωνιάδος ζ΄ ο Νεοκαισαρείας η΄ ο Αδρανούς θ΄ ο Καισαρείας ι΄ ο Γάλλου ήτοι Λόφων ια΄ ο Δαφνουσίας ιβ΄ ο Αρίστης
Τακτικό 11 Αι μητροπόλεις ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών	ζ΄ η Νικομήδεια ο Νικομηδείας
Τακτικό 12 Αι αγιώταται μητροπόλεις εισίν αύται ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών	ζ΄ η Νικομήδεια ο Νικομηδείας
Τακτικό 13 Εισίν οι θρόνοι του Κωνσταντινουπόλεως κατά την τάξιν των μητροπολιτών καθώς εν τω χαρτοφυλακείω αναγέγραπται και αι επισκοπαί εκάστης μητροπόλεως ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών	Ζ΄ τη Νικομηδεία της Βιθυνίας Ζ΄ η Νικομήδεια της Βιθυνίας α΄ ο Προύσης ήτοι Θεουπόλεως β΄ ο Πραινέτου γ΄ ο Ελενουπόλεως δ΄ ο Βασιλινουπόλεως ε΄ ο Δασκυλίου στ΄ ο Απολλωνιάδος ζ΄ ο Νεοκαισαρείας η΄ ο Αδρανούς θ΄ ο Γάλλου ήτοι Λόφων ι΄ ο Δαφνουσίας ια΄ ο Ερίστης
Τακτίκό 14 Σύγγραμμα Νείλου Δοξαπατρή. Εισί δε αι αναγεγραμμέναι επαρχίαι και μητροπόλεις αι υποκείμεναι τω Κωνσταντινουπόλεως αύται, αι εν τη Ανατολή και τη Δύσει και τοις λοιποίς μέρεσι. ΙΒ΄ αιών	ζ΄ η Νικομήδεια της Βιθυνίας έχουσα επισκοπάς ιβ΄
Τακτικό 15 Τάξις των Μητροπόλεων ΙΒ΄ αιών	ζ΄ η Νικομήδεια ο Νικομηδείας
Τακτικό 16 Η γεγονυία υποτύπωσις παρά του βασιλέως Λέοντος του Σοφού όπως έχουσι τάξεως οι θρόνοι των εκκλησιών των υποκειμένων τω πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ΙΒ΄ αιών	ζ΄ η Νικομήδεια
Τακτικό 17 Η έκθεσις αύτη των υποκειμένων μητροπόλεων τω αποστολικώ και πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου Κωνσταντινουπόλεως εξετέθη επί της βασιλείας του αοιδίμου βασιλέως κυρού Ανδρονίκου Παλαιολόγου του γέροντος ΙΔ΄ αιών	ζ΄ ο Νικομηδείας η Νικομήδεια
Τακτικό 18 Έκθεσις των υποκειμένων τω πατριαρχικώ θρόνω της βασιλίδος των πόλεων εκτεθείσα επί της βασιλείας του αοιδίμου βασιλέως κυρού Ανδρονίκου Παλαιολόγου του γέροντος ΙΔ΄ αιών	ζ΄ ο Νικομηδείας
Τακτικό 19 Έκθεσις του ευσεβούς βασιλέως κυρού Ανδρονίκου τρίτου των Παλαιολόγων. Τάξις προκαθεδρίας μητροπόλεων τελούντων υπό τον αποστολικόν θρόνον της θεοφυλάκτου και βασιλίδος Κωνσταντινουπόλεως ΙΔ΄ αιών	ζ΄ ο Νικομηδείας
Τακτικό 20 Περί της τάξεως των θρόνων των Μητροπολιτών και τίνες αυτών λέγονται έξαρχοι και υπέρτιμοι, τίνες δε υπέρτιμοι μόνον ΙΕ΄ αιών	ζ΄ ο Νικομηδείας, πάσης Βιθυνίας
Τακτικό 21 Τάξις προκαθεδρίας των οσιωτάτων πατριαρχών και αι μητροπόλεις και αρχιεπισκοπαί, αι οποίαι ευρίσκονται την σήμερον και είναι υποκείμεναι τη βασιλίδι Κωνσταντινουπόλει ΙΣΤ΄ αιών	ζ΄ η Νικομήδεια Περί ποίοι των μητροπολιτών έχουν την σήμερον επισκοπάς. 2 - ο Νικομηδείας της Βιθυνίας έχει ταύτην του Απολλωνιάδος

Αναγραφές στα Συνταγμάτια

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΟ	ΘΕΣΗ
Χρυσάνθου Ιεροσολύμων (1715)	6 ο Νικομηδείας, Υπέρτιμος και Έξαρχος πάσης Βιθυνίας
Συνταγμάτιο 1855	Ε΄ ο Νικομηδείας, υπέρτιμος και έξαρχος πάσης Βιθυνίας Κ. Διονύσιος
Συνταγμάτιο1896	Ε΄ Ο Νικομηδείας (Φιλόθεος) υπέρτιμος και έξαρχος πάσης Βιθυνίας
Συνταγμάτιο 1901	Ε΄ Ο Νικομηδείας (Φιλόθεος) υπέρτιμος και έξαρχος πάσης Βιθυνίας

Αναθεώρηση: Τρίτη, 16 Ιουνίου 2020.