ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ  ΔΑΡΔΑΝΕΛΛΙΩΝ ΚΑΙ ΛΑΜΨΑΚΟΥ

    Δαρδανέλλια: (τουρκ. Çanakkale). Πόλη της Μικράς Ασίας στα στενά του Ελλησπόντου. Η Δάρδανος χτίστηκε από τους Αιολείς μεταξύ Ιλίου και Αβύδου. Το όνομα Τσάνακαλε οφείλεται στο ότι η πόλη υπήρξε κατά την Οθωμανική περίοδο σπουδαίο αγγειοπλαστικό κέντρο (τσανάκ=αγγείο). Πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών στα Δαρδανέλλια κατοικούσαν περίπου 5.000 Έλληνες.

    Λάμψακος: (τουρκ. Lapseki). Πόλη της Μικράς Ασίας στα στενά του Ελλησπόντου. Ιδρύθηκε από τους Φωκαείς τον 6ο π.Χ. αιώνα. Η παλαιότερη ονομασία της ήταν Πιτυούσα και άλλη μεταγενέστερη, η οποία όμως δεν επικράτησε, Λαομεδόντεια. Κατά τους αρχαϊκούς χρόνους η Λάμψακος ακολούθησε την τύχη των υπολοίπων πόλεων της Μικράς Ασίας και υποτάχθηκε στους Πέρσες μετά την Ιωνική επανάσταση. Κατά τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή εποχή γνώρισε ακμή. Στον "Συνέκδημο του Ιεροκλέους" (6ος μ.Χ. αιώνας) αναφέρεται ως 5η μεταξύ των 30 πόλεων της Επαρχίας Ελλησπόντου.

    Δαρδανελλίων και Λαμψάκου μητρόπολη: Τα Δαρδανέλλια εκκλησιαστικώς υπάγονταν στη Μητρόπολη Κυζίκου ως μία των υποκειμένων σε αυτήν Επισκοπών (στην 8η θέση συνήθως μεταξύ 12 Επισκοπών). Το ίδιο και η Λάμψακος (στην 6η θέση). Κατά τον 14ο αιώνα συνεπεία των Οθωμανικών κατακτήσεων οι Επισκοπές αυτές εξέλιπαν και ολόκληρη η περιοχή περιήλθε στη δικαιοδοσία της Μητροπόλεως Κυζίκου. Τον Μάρτιο του 1913 το Δυτικό τμήμα της Μητροπόλεως Κυζίκου αποτέλεσε ξεχωριστή Μητρόπολη με τον τίτλο "Δαρδανελλίων και Λαμψάκου".

    Η νεοσύστατη αυτή Μητρόπολη περιέλαβε τους κατωτέρω οικισμούς:
α) Δαρδανέλλια (Çanakkale)
β) Γενή Σεχήρ ή Γενή Χισάρ (κοντά στα ερείπια της αρχαίας Τροίας)
γ) Καλαφατλί (Kalafat)
δ) Ερένκιοϊ ή Οφρύνιο (Intepe) από τη σημερινή Επαρχία Çanakkale (Δαρδανελλίων) του ομώνυμου Νομού
ε) Λάμψακος (Lapseki)
στ) Αδάτεπε (Adatepe)
ζ) Μεγάλο Καρβουνοχώρι (Çataltepe) από τη σημερινή Επαρχία Lapseki (Λαμψάκου) του Νομού Çanakkale (Δαρδανελλίων)
η) Πηγές (Biga)
θ) Ακ Σαζ (Aksaz)
ι) Ισκεντέρ Κιοΐ (İskenderköy)
ια) Καμάρι-Πάριον (Kemer)
ιβ) Μικρό Καρβουνοχώρι (Ramazanlar)
ιγ) Ντερμεντζίκ (Değirmencik) από τη σημερινή Επαρχία Biga (Πηγών) του Νομού Çanakkale (Δαρδανελλίων)
ιδ) Έζινε (Ezine)
ιε) Καραντάγ (Karadağ)
ιστ) Νεοχώρι (Yeniköy) από τη σημερινή Επαρχία Ezine (Έζινε) του Νομού Çanakkale (Δαρδανελλίων)
ιζ) Ιντζέκιοϊ (Yenice) από τη σημερινή Επαρχία Yenice (Γενισέ) του Νομού Çanakkale (Δαρδανελλίων)
ιη) Κιοσέ Δερί (Kösedere)
ιθ) Κιουτσούκ Κουγιού (Küçükkuyu)
κ) Μεγάλο Τσιπνί (Yeşilyurt)
κα) Μικρό Τσιπνί (Küçükçetmi) από τη σημερινή Επαρχία Ayvacık (Αϊβατζίκ) του Νομού Çanakkale (Δαρδανελλίων)
κβ) Βαϊραμίτσιο (Bayramiç) από τη σημερινή Επαρχία Bayramiç (Βαϊραμιτσίου) του Νομού Çanakkale (Δαρδανελλίων)
κγ) Ναρλή (Narlı)
κδ) Παπαζλή (Altınoluk) από τη σημερινή Επαρχία Edremit (Αδραμυττίου) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών)
κε) Μανδήρι.

    Επισκοπικός κατάλογος (υπό σύνταξη).

1) Αντώνιος Γεωργιαννάκης: 24 Νοεμβρίου 1997-20 Δεκεμβρίου 2002. Από Αγίου Φραγκίσκου. Εις Αγίου Φραγκίσκου.

2) Νικήτας Λούλιας: 29 Αυγούστου 2007-σήμερα. Από Χονγκ Κονγκ.

    Χάρτης της Μητροπόλεως Δαρδανελλίων.

     Αρχείο Kmz με τους οικισμούς της Μητροπόλεως Δαρδανελλίων.

    Από την Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, πληροφορίες για Κοινότητες της Μητροπόλεως Δαρδανελλίων:

1) Τσανάκαλε-Δαρδανέλλια
2) Ντερμετζίκ
3) Μπίγα

Αναγραφές στα Τακτικά. (Jean Darrouzès, A.A. Notitiae Episcopatuum Ecclesiae Constantinopolitanae, Texte Critique, Introduction et Notes, Institut Français d' Études Byzantines, Paris 1981).

Αναθεώρηση: Πέμπτη, 12 Νοεμβρίου 2020.