ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

    Αδριανούπολη: (τουρκ. Edirne). Πόλη της Ανατολικής Θράκης χτισμένη στη συμβολή του ποταμού Έβρου με τους παραποτάμους του Τόνζο (Τούντζα) και Αρτίσκο (Άρδα). Στη θέση της σημερινής πόλης κατά την αρχαιότητα βρίσκονταν η πολίχνη Ουσκουδάμα, η οποία ταυτίζεται με την Ορέστεια, πόλη την οποία κατά την παράδοση έχτισε ο Ορέστης. Το 73 π.Χ. η πόλη περιήλθε στην κατοχή των Ρωμαίων. Η ακμή της ξεκινά το 127 μ.Χ. όταν ο αυτοκράτορας Αδριανός την ανοικοδόμησε και της έδωσε το όνομά του. Τον 3ο αιώνα μ.Χ. η πόλη ορίστηκε από τον Διοκλητιανό ως η πρωτεύουσα της επαρχίας Αιμιμόντου. Το 586 μ.Χ, την πόλη πολιόρκησαν οι Άβαροι χωρίς όμως επιτυχία. Η πόλη κυριεύθηκε αρκετές φορές από τους Βουλγάρους. Το 1049 και το 1078 μ.Χ. πολιορκήθηκε από τους Πετσενέγκους. Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204 μ.Χ. η πόλη περιήλθε στον Γάλλο κόμη της Φλάνδρας Βαλδουΐνο. Το 1361 μ.Χ. η πόλη πέρασε στα χέρια των Οθωμανών. Η πόλη αριθμεί σήμερα γύρω στις 200.000 κατοίκους.

    Αδριανουπόλεως μητρόπολη: Η Μητρόπολη Αδριανουπόλεως μαρτυρείται ήδη από τον 4ο αιώνα μ.Χ. Ο πρώτος γνωστός Επίσκοπος είναι ο Ευτρόπιος, ο οποίος αγωνίστηκε εναντίον της αίρεσης του Αρειανισμού όπως και ο διάδοχός του Λούκιος. Ο διάδοχος του Λουκίου Φίλιππος μαρτύρησε κατά τους διωγμούς του Ιουλιανού το 362 μ.Χ. Κατά τον 5ο αιώνα η Μητρόπολη Αδριανουπόλεως κατέχει την 27η θέση μεταξύ των Μητροπόλεων της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, τον 7ο αιώνα την 31η θέση με 5 υποκείμενες Επισκοπές. Στα τέλη του 8ου αιώνα η Μητρόπολη Αδριανουπόλεως υποβιβάζεται στην 35η θέση, οι Επισκοπές της όμως διπλασιάζονται. Τον 9ο αιώνα θα βρεθεί και πάλι στην 31η θέση ενώ τον 10ο αιώνα θα υποβιβαστεί στην 40η. Τον 14ο αιώνα προβιβάζεται στην 12η θέση χάνει όμως τις Επισκοπές της εκτός από μία την Αγαθουπόλεως. Τον 18ο αιώνα η Επισκοπή Αγαθουπόλεως προάγεται σε Αρχιεπισκοπή και έκτοτε η Μητρόπολη Αδριανουπόλεως παραμένει χωρίς Επισκοπές.
    Έδρα της Μητροπόλεως είναι η ομώνυμη πόλη. Η Μητρόπολη περιελάμβανε στα τέλη του 19ου αιώνα τις εξής περιφέρειες: Αδριανουπόλεως, Χάφσας, Μουσταφά Πασά, Σαράντα Εκκλησιών, Λουλέ Βουργάζ (Αρκαδιουπόλεως), Βαβά Εσκί καθώς και χωριά της περιοχής Βιζύης. Τον Μάιο του 1906 ιδρύθηκε η Μητρόπολη Σαράντα Εκκλησιών, η οποία αποσπάστηκε από τη Μητρόπολη Αδριανουπόλεως. Η νέα Μητρόπολη περιέλαβε την πόλη των Σαράντα Εκκλησιών και τα χωριά Σκόπελο, Πέτρα, Σκοπό, Ευχάρυο ή Ευκάρπιο, Κουρούδερε, Κουγιούντερε, Κουγιούν Κιαβούρ (από τον Καζά Σαράντα Εκκλησιών), Σκεπαστό, Βουνάρ-Χισάρ, Γέννα ή Ιέννα και Γιανδζηκλάρ (του Καζά Βιζύης).
    Μετά την αναταλλαγή των πληθυσμών το 1924 πολλά χωριά της Μητροπόλεως Αδριανουπόλεως περιήλθαν στην Ελλάδα και ενσωματώθηκαν αρχικώς στην προσωποπαγή Μητρόπολη Νέας Ορεστιάδος και αργότερα στη Μητρόπολη Διδυμοτείχου. Από τον καζά Oρτάκιοϊ τα χωριά Kαράμπαα (Πετρωτά), Γιαϊλατζήκ (Γιαλιά), Mπάρα ή Γκιολτζίκ (Mπάρα), Mπεκτασλί (Mηλιά), Σαρή- Γιαρ (Θεραπειό), Kουμαρλί (Kόμαρα), Mπες τεπέ (Πεντάλοφος), και από τον καζά Aδριανουπόλεως, Pίζια, Mαράσια και Tσορέκ- κιοϊ (Kαστανιές). Επίσης τρία εξαρχικά (στις αρχές του 19ου αιώνα, και τα τρία στον παλαιό καζά Oρτάκιοϊ): Tσιρμέν (Oρμένιον), Kαραάτς- Tσιρμέν (Φτελιά) και Kαδίκιοϊ (Δίκαια), καθώς και το μικτό - κατά την ίδια εποχή- (πατριαρχικό και εξαρχικό, πάντα στον παλαιό καζά Oρτάκιοϊ) χωριό Iσπιτλί (Σπήλαιον).
    Τέλος τμήμα της Μητροπόλεως Αδριανουπόλεως περιήλθε στη Μητρόπολη Στάρας Ζαγόρας του Πατριαρχείου Βουλγαρίας (περιοχή Γέφυρας Μουσταφά Πασά, σημερινό Σβίλενγκραντ).

    Αρχείο Kmz με τους εντός Τουρκίας οικισμούς της Μητροπόλεως Αδριανουπόλεως.

    Επισκοπικός κατάλογος (υπό σύνταξη).

Διονύσιος Χαριτωνίδης το α΄ 1 Μαΐου 1873-14 Νοεμβρίου 1880 Από Διδυμοτείχου Εις Νικαίας 1820-1891
Νεόφυτος Παπακωνσταντίνου 14 Νοεμβρίου 1880-23 Ιανουαρίου 1886 Από Φιλιππουπόλεως Σχολάζων 1832-1909
Διονύσιος Χαριτωνίδης το β΄ 23 Ιανουαρίου 1886-23 Ιανουαρίου 1887. Από Νικαίας. Εις Κωνσταντινουπόλεως. 1820-1891
Ματθαίος Πετρίδης 28 Φεβρουαρίου 1887-3 Ιανουαρίου 1890. Από Πελαγωνείας. Σχολάζων. περ. 1830-1901
Κύριλλος Δημητριάδης 3 Ιανουαρίου 1890-Αύγουστος 1908. Από Λήμνου. Σχολάζων. 1845-1921
Καλλίνικος Γεωργιάδης 31 Αυγούστου 1908-12 Αυγούστου 1910. Από Πρεσβύτερος. Εις Καλλιουπόλεως. περ. 1865-1912
Πολύκαρπος Βαρβάκης 12 Αυγούστου 1910-12 Φεβρουαρίου 1931. Από Ελασσώνος. Εις Χίου. 1862-1945
Δαμασκηνός Παπανδρέου 20 Ιανουαρίου 2003-5 Νοεμβρίου 2011. Από Ελβετίας. Κοίμηση. 1936-2011
Αμφιλόχιος Στεργίου 18 Οκτωβρίου 2014-σήμερα. Από Πρεσβύτερος.   γεν. 1961

Χάρτης της Μητροπόλεως Αδριανουπόλεως

 

    Αναγραφές στα Τακτικά. (Jean Darrouzès, A.A. Notitiae Episcopatuum Ecclesiae Constantinopolitanae, Texte Critique, Introduction et Notes, Institut Français d' Études Byzantines, Paris 1981).

ΤΑΚΤΙΚΟ

ΘΕΣΗ

Τακτικό 1
Επιφανίου αρχιεπισκόπου Κύπρου έκθεσις πρωτοκκλησιών πατριαρχών τε και μητροπολιτών
Ζ΄ αιών

λα΄ Επαρχία Αιμιμόντου
μητρόπολις Αδριανου(πόλεως) έχει υπ αυτήν πόλεις ήτοι επισκοπάς ε΄, οίον
1 τον Μεσημβρίας
2 τον Σωζοπόλεως
3 τον Πλωτινουπόλεως
4 τον Αναστασιουπόλεως
5 τον Τζοΐδων

Τακτικό 2
Τάξις προκαθεδρίας Μητροπολιτών
Η΄-Θ΄ αιώνες

 

ΛΑ΄ επαρχία Αιμιμόντου
ο Αδριανουπόλεως
1 ο Μεσημβρίας
2 ο Σωζοπόλεως
3 ο Πλουτινουπόλεως
4 ο Αναστασιουπόλεως
5 ο Τζοΐδων

Τακτικό 3
Τάξις προκαθεδρίας των οσιωτάτων πατριαρχών, μητροπολιτών και αυτοκεφάλων
Τέλη Η΄ - Αρχές Θ΄ αιώνος

ΛΕ΄ επαρχία Αιμιμόντου
α΄ Αδριανούπολις μητρόπολις
β΄ ο Μεσημβρίας
γ΄ ο Σωζοπόλεως
δ΄ ο Πλουτινουπόλεως
ε΄ ο Τζοΐδων
στ΄ ο Αγχιάλου
ζ΄ ο Δεβέλτου
η΄ ο Νικαίας
θ΄ ο Προβάτου
ι΄ ο Βουλγαροφύγου

Τακτικό 4
Τάξις προκαθεδρίας των οσιωτάτων πατριαρχών. Τάξις προκαθεδρίας μητροπολιτών και αυτοκεφάλων και επισκόπων τελούντων υπό τον αποστολικόν θρόνον ταύτης της θεοφυλάκτου και βασιλίδος πόλεως
Θ΄ αιών

ΚΘ΄ (ΛΑ΄) επαρχία Αιμιμόντου
ο Αδριανουπόλεως
1 ο Μεσημβρίας
2 ο Σωζοπόλεως
3 ο Πλωτινουπόλεως
4 ο Τζωΐδων

Τακτικό 5
Τάξις των υποκειμένων μητροπόλεων τω πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου πόλεως
Θ΄ αιών

επαρχία Αιμιμόντου
λα΄ ο Αδριανουπόλεως

Τακτικό 6
Τάξις ονομάτων των οσίων μητροπολιτών
Θ΄ αιών

λα΄ επαρχία Εμιμούντων
ο Αδριανουπόλεως

Τακτικό 7
Νικολάου πατριάρχου του παλαιού (Μυστικού)
Τάξις των υποκειμένων μητροπόλεων τω αποστολικώ και πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου και βασιλίδος Κωνσταντινουπόλεως
Ι΄ αιών

Μ΄ τη Αδριανουπόλει Αιμιμόντου
α΄ ο Σωζοπόλεως
β΄ ο Αγαθουπόλεως
γ΄ ο Δεβελτού
δ΄ ο Τραποβιζύης
ε΄ ο Καράβου
στ΄ ο Βουκέλου
ζ΄ ο Προβάτου
η΄ ο Σκοπέλου
θ΄ ο Βρύσεως
ι΄ ο Βουλγαροφύγου
ια΄ ο Τζωΐδων

Τακτικό 8
Αι μητροπόλεις. Τάξις των υποκειμένων μητροπόλεων τω αποστολικώ και πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου και βασιλίδος Κωνσταντινουπόλεως
Ι΄ αιών

μ΄ η Αδριανούπολις επαρχίας Αιμιμόντου
ο Αδριανουπόλεως

Τακτικό 9
Εισί δε και όσοι εκάστη μητροπόλει υπόκεινται θρόνοι
ΙΒ΄ αιών

Μ΄ τη Αδριανουπόλει Αιμιμόντου
α΄ ο Σωζοπόλεως
β΄ ο Αγαθοπόλεως
γ΄ ο Δεβελτού
δ΄ ο Τραποβιζύης
ε΄ ο Καράβου
στ΄ ο Βουκέλλου
ζ΄ ο Προβάτου
η΄ ο Σκοπέλου
θ΄ ο Βρύσεως
ι΄ ο Βουλγαροφύγου
ια΄ ο Τζωΐδων

Τακτικό 10
Όσοι εκάστη μητροπόλει υπόκεινται θρόνοι. Τάξις προκαθεδρίας των υπό τον αποστολικόν θρόνον Κωνσταντινουπόλεως τελούντων μητροπολιτών και των υπ αυτούς επισκόπων
ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών

Μ΄ τη Αδριανουπόλει Αιμιμόντου
α΄ ο Σωζοπόλεως
β΄ ο Αγαθοπόλεως
γ΄ ο Δεβελτού
δ΄ ο Τραποβιζύης
ε΄ ο Καράβου
στ΄ ο Βουκέλλου
ζ΄ ο Προβάτου
η΄ ο Σκοπέλου
θ΄ ο Βρύσεως
ι΄ ο Βουλγαροφύγου
ια΄ ο Τζωΐδων

Τακτικό 11
Αι μητροπόλεις
ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών

μ΄ η Αδριανούπολις

Τακτικό 12
Αι αγιώταται μητροπόλεις εισίν αύται
ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών

μ΄ η Αδριανούπολις

Τακτικό 13
Εισίν οι θρόνοι του Κωνσταντινουπόλεως κατά την τάξιν των μητροπολιτών καθώς εν τω χαρτοφυλακείω αναγέγραπται και αι επισκοπαί εκάστης μητροπόλεως
ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών

ΜΑ΄ τη Αδριανουπόλει Αιμιμόντου
ΜΒ΄ η Αδριανούπολις
α΄ ο Σωζοπόλεως
β΄ ο Αγαθουπόλεως
γ΄ ο Δεβελτού
δ΄ ο Τραποβιζύης
ε΄ ο Καράβου
στ΄ ο Βουκέλλου
ζ΄ ο Προβάτου
η΄ ο Σκοπέλου
θ΄ ο Βρύσεως
ι΄ ο Βουλγαροφύγου
ια΄ ο Τζωΐδων
ιβ΄ ο Γολόης
ο Λιμάς

Τακτίκό 14
Σύγγραμμα Νείλου Δοξαπατρή.
Εισί δε αι αναγεγραμμέναι επαρχίαι και μητροπόλεις αι υποκείμεναι τω Κωνσταντινουπόλεως αύται, αι εν τη Ανατολή και τη Δύσει και τοις λοιποίς μέρεσι.
ΙΒ΄ αιών

μ΄ η Αδριανούπολις Αιμιμόντου έχουσα επισκοπάς ια ΄ (ι΄)

Τακτικό 15
Τάξις των Μητροπόλεων
ΙΒ΄ αιών

μ΄ η Αδριανούπολις

Τακτικό 16
Η γεγονυία υποτύπωσις παρά του βασιλέως Λέοντος του Σοφού όπως έχουσι τάξεως οι θρόνοι των εκκλησιών των υποκειμένων τω πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως
ΙΒ΄ αιών

μ΄ η Αδριανούπολις

Τακτικό 17
Η έκθεσις αύτη των υποκειμένων μητροπόλεων τω αποστολικώ και πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου Κωνσταντινουπόλεως εξετέθη επί της βασιλείας του αοιδίμου βασιλέως κυρού Ανδρονίκου Παλαιολόγου του γέροντος
ΙΔ΄ αιών

ιβ΄ ο Αδριανουπόλεως, ωσαύτως και αυτή, θρόνος μ΄ ούσα, εις ιβ΄ θρόνον προεβιβάσθη

Τακτικό 18
Έκθεσις των υποκειμένων τω πατριαρχικώ θρόνω της βασιλίδος των πόλεων εκτεθείσα επί της βασιλείας του αοιδίμου βασιλέως κυρού Ανδρονίκου Παλαιολόγου του γέροντος
ΙΔ΄ αιών

ιβ΄ ο Αδριανουπόλεως

Τακτικό 19
Έκθεσις του ευσεβούς βασιλέως κυρού Ανδρονίκου τρίτου των Παλαιολόγων. Τάξις προκαθεδρίας μητροπόλεων τελούντων υπό τον αποστολικόν θρόνον της θεοφυλάκτου και βασιλίδος Κωνσταντινουπόλεως
ΙΔ΄ αιών

ιβ΄ ο Αμασείας, εν αυτώ και ο Αδριανουπόλεως
μ΄ τεσσαρακοστός ουκ έστι, διότι ην πρότερον ο Αδριανουπόλεως

Τακτικό 20
Περί της τάξεως των θρόνων των Μητροπολιτών και τίνες αυτών λέγονται έξαρχοι και υπέρτιμοι, τίνες δε υπέρτιμοι μόνον
ΙΕ΄ αιών

μ΄ ο Αδριανουπόλεως, υπέρτιμος και έξαρχος πάσης Αιμημόντου

Τακτικό 21
Τάξις προκαθεδρίας των οσιωτάτων πατριαρχών και αι μητροπόλεις και αρχιεπισκοπαί, αι οποίαι ευρίσκονται την σήμερον και είναι υποκείμεναι τη βασιλίδι Κωνσταντινουπόλει
ΙΣΤ΄ αιών

ιβ΄ η Αδριανούπολις
ο Αδριανουπόλεως Αιμιμόντου έχει μία του Αγαθουπόλεως

    Αναγραφές στα Συνταγμάτια

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΟ

ΘΕΣΗ

Χρυσάνθου Ιεροσολύμων (1715)

11 ο Αδριανουπόλεως, Υπέρτιμος και Έξαρχος παντός Αιμιμόντου, έχει ένα Επίσκοπον, τον Αγαθουπόλεως

Συνταγμάτιο 1855

ΙΑ΄ ο Αδριανουπόλεως, υπέρτιμος και έξαρχος παντός Αιμιμόντου Κ. Κύριλλος

Συνταγμάτιο1896

Ι΄ Ο Αδριανουπόλεως (Κύριλλος) υπέρτιμος και έξαρχος παντός Αιμιμόντου

Συνταγμάτιο 1901

Ι΄ Ο Αδριανουπόλεως (Κύριλλος) υπέρτιμος και έξαρχος παντός Αιμιμόντου

Αναθεώρηση: Σάββατο, 06 Μαρτίου 2021.